دکتر رضا فریدی، سرپرست تیم طراحی دستگاه الکتروفورز مویین (capillary Electrophoresis) و مدیرعامل شرکت سازنده در گفت‌وگو با خبرنگار پژوهشی ایسنا با بیان این‌که با توجه به اهمیت روزافزون شناسایی ترکیبات نانومتری، تکنیک‌های متنوعی به خدمت شناسایی‌ها و جداسازی‌های این ساختارها در می‌آیند، افزود: در بین انواع تکنیک‌های کروماتوگرافی، الکتروفورز موئینه جایگاه منحصر به فردی دارد و یک روش مؤثر برای شناسایی و تشخیص مواد و ترکیبات است.

وی ادامه داد: در واقع اجزای تشکیل دهنده ترکیبات و مواد در یک لوله موئین که از یک بافر پر شده است، با اعمال یک ولتاژ بالا در حدود پنج تا30 کیلو ولت حرکت می‌کنند. سرعت حرکت این اجزا با توجه به اندازه، بار سطح یا شکل (مورفولوژی) متفاوت خواهد بود و بنابراین در زمان‌های مختلف از جلوی یک آشکارساز نوری عبور خواهند کرد که در نتیجه سیگنال‌های دریافتی توسط دستگاه بر اساس زمان شروع آنالیز مشخصه اجرای تشکیل‌دهنده خواهد بود.

فریدی با اشاره به این‌که الکتروفورز موئین (CE)، یک روش جداسازی به سرعت در حال گسترش در تجزیه مواد شیمیایی، بیولوژیکی، ویروس‌ها، داروها، DNA افراد در هویت شناسی، هر نوع عامل (اعم از بیماری، پروتئین، ویروس و غیره) در نمونه‌های خونی یا سلولی و بسیاری از ترکیبات مختلف است، تصریح کرد: جداسازی در این دستگاه بر اساس تفاوت در سرعت‌هایی است که در آن‌ها یون‌های آنالیت تحت تاثیر یک میدان الکتریکی مهاجرت می‌کنند. این تکنیک که بر پایه رفتار حرکت یا موبیلیتی الکتروفورتیک ذرات در داخل لوله موئینه با قطر داخلی تقریبی زیر 100 میکرون بین دو الکترود با اعمال ولتاژهای بالا پایه‌گذاری شده است، می‌تواند در شناسایی این ساختار کمک مؤثری کند؛ چرا که رفتار الکتروفورتیک ذرات در بین این دو الکترود وابسته به اندازه، مورفولوژی و شیمی سطح ذرات است؛ بنابراین با تغییر در هر کدام از این خصوصیات ذره رفتار منحصر به فردی از نظر الکتروفورتیکی و موبیلیتی از خود بروز خواهد داد.

وی خاطر نشان کرد: به عبارت ساده‌تر، هر ذره با مشخصات خاص در اندازه، مورفولوژی و شیمی سطح با یک سرعت از میان لوله موئینه که از دو انتها به دو الکترود با اختلاف پتانسیل در حدود 5 تا 30 کیلو ولت وصل شده است، عبور خواهد کرد و یک آشکار ساز UV-Vis در انتهای مسیر مدت زمان حرکت نانوذره، یون، مولکول، ماکرومولکول و یا میکروارگانیسم‌هایی مانند ویروس در لوله موئینه را به صورت جذب نور به‌عنوان مشخصه آن ماده ثبت خواهد کرد.

به گفته وی، الکتروفورز موئین یک تکنیک قدرتمند با محدوده وسیعی از کاربردها از جمله آنالیز پروتئین‌ها و پپتیدها، توالی سنجی DNA و ترکیبات با کربن نامتقارن، داروها، یون‌های معدنی و بررسی خصوصیات و اندازه نانو مواد است.

عضو هیأت علمی دانشکده فناوری‌های نوین پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران خاطر نشان کرد: در این سیستم که محدوده وسیع و متنوعی از صنایع مانند آنالیز مواد غذایی، دارویی، بیولوژیکی، تجزیه و تحلیل آلودگی‌های محیط زیست و مشخصه یابی نانو مواد را نیز پوشش می‌دهد، تمامی پارامترها مانند زمان تزریق، زمان عملکرد، میزان ولتاژ نمونه و ولتاژ اعمالی برای هر نمونه، توسط محقق قابل کنترل است. همچنین این روش کمک بسیار بزرگی در کنترل کیفی صنایع مرتبط خواهد بود.

وی ادامه داد: این دستگاه دارای دتکتور ناحیه مرئی – فرابنفش با نوفه پایین و یک منبع تامین اختلاف پتانسیل قابل تعویض است و تزریق به وسیله هر دو روش میدان الکتریکی و هیدرواستاتیکی خودکار در آن صورت می‌گیرد.

فریدی با بیان این‌که شرکت‌هایی در آمریکا، روسیه، آلمان، چین و ژاپن ارائه دهنده این دستگاه هستند، خاطر نشان کرد: قیمت دستگاه‌های آ‌مریکایی در حدود 100 هزار دلار است و دستگاه ساخت این شرکت دانش بنیان که در عمده قسمت‌ها بر پایه فناوری بومی بوده و وابستگی خاصی در ساخت دستگاه وجود ندارد، به طور متوسط یک سوم نمونه‌های مشابه خارجی قیمت دارد.