تهدید به اقدام نظامی و اجرای آن بر علیه فعالیت هسته ای ایران باعث کاهش انزوای جمهوری اسلامی ایران، افزایش نفوذ تهران و بهبود انسجام داخلی و تحکیم اراده برای ساخت و استقرار تسلیحات داخلی خواهد شد.

به گزارش اشراف، اندیشکده رند در نوامبر 2011 گزارشی تحت عنوان «ضرورت بازنگری گزینه ‌های سیاسی آمریکا برای مقابله با ایران در آستانه هسته‌ ای شدن» را منتشر کرده است.

با توجه به تحقیقات اخیر پژوهشگران اندیشکده رند، حمله آمریکا یا اسرائیل به تاسیسات هسته ‌ای ایران نه تنها مهار بمب های هسته‌ای تهران را تسهیل نخواهد بخشید بلکه تحقق آنرا حتی دشوارتر می ‌سازد.
"جیمز دابینز" (James Dobbins) از محققان این پروژه و عضو ارشد اندیشکده رند- موسسه تحقیقاتی و مطالعاتی غیردولتی- در این رابطه اظهار داشت: "لازم است بدانیم که این حمله نظامی ایران نیست که کشورهای همسایه را به وحشت می‌ اندازد بلکه آنها از رویکرد براندازی جمهوری اسلامی نگران هستند."
دابینز همچنین افزود: "تهران می‌ تواند عناصر مخالف در جوامع کشورهای همسایه را به طرف خود جلب نماید– نظیر شیعیان لبنان، عراق، عربستان سعودی و کشورهای حوزه خلیج‌ فارس و حتی عناصر افراطی ‌تر در میان مردم فلسطین– که عمده نگرانی این کشورهاست. از دیگر عوامل محبوبیت ایران در سراسر خاورمیانه اسلامی می‌ توان گفت که تهران به عنوان مقر فعالیت ‌های ضدآمریکایی و ضداسرائیلی شناخته می ‌شود که بیشتر اینگونه اقدامات رژیم‌ های منطقه را نگران می ‌سازد."
این مسئله حتی در مورد اسرائیل نیز صدق می ‌کند که نقطه ضعف اصلی آن فشار ناشی از حمله نظامی ایران نیست بلکه حمله نظامی حماس و حزب‌الله با حمایت همه‌ جانبه ایران از مهمترین نگرانی ‌های تل ‌اویو به شمار می‌ رود.
مهار این نفوذ قطع به یقین پس از حمله نظامی بدون دلیل آمریکا و اسرائیل دشوارتر نیز خواهد شد. بیشتر رژیم ‌های همسایه به صورت غیرعلنی با این حمله پیشدستانه موافق هستند اما تعداد اندکی علناً از آن حمایت می ‌کنند. واکنش توده مردم کشورهای همسایه عموماً مخالف با چنین حمله‌ ای است.
همدردی افکار عمومی با جمهوری اسلامی ایران مهار نفوذ تهران را برای اسرائیل، آمریکا و رژیم ‌های عربی متحد واشنگتن دشوارتر خواهد ساخت. این مسئله به ویژه در مورد جوامعی صدق می ‌کند که اخیراً‌ روند دموکراسی را طی کرده‌ اند نظیر مصر و افکار عمومی آنها دیگر محدودیت سابق را ندارد و از نفوذپذیری بیشتری برخوردارند.
حداکثر تا یک یا دو سال آینده دولت مردان ایران باید متقاعد شوند که ساخت‌، آزمایش و استقرار تسلیحات هسته ‌ای، مشابه با کره شمالی، فقط موجب افزایش انزوای بین‌ المللی، کاهش نفوذ و در نهایت افزایش آسیب‌ پذیری حکومت در برابر تغییرات داخلی خواهد شد. تهدید به اقدام نظامی و حتی اجرای آن فقط اثر معکوس خواهد داشت یعنی: کاهش انزوای جمهوری اسلامی ایران، افزایش نفوذ تهران و بهبود انسجام داخلی و تحکیم اراده برای ساخت و استقرار تسلیحات داخلی تا حد امکان.
بسیاری از موسسات دولتی فعال در حوزه تحقیقات سیاسی درباره قابلیت‌ های هسته‌ ای ایران پژوهش های متعددی انجام داده‌ اند. عمده این تحقیقات بر دو محور تمرکز دارند: اینکه چگونه می ‌توان از توسعه تسلیحات هسته ‌ای ایران ممانعت به عمل آورد یا اینکه در صورت دستیابی جمهوری اسلامی ایران به تسلیحات هسته ‌ای چه باید انجام کرد. پژوهش اخیر موسسه رند هر دو مسئله فوق را مورد توجه قرار می ‌دهد.
علیرضا نادر از دیگر اعضای این پروژه و تحلیل ‌گر سیاست بین ‌الملل اندیشکده رند خاطرنشان ساخت: "دستیابی جمهوری اسلامی به تسلیحات هسته‌ ای یا حتی توانایی ساخت آنها حتمی نیست اما کاملاً محتمل است. ایالات متحده آمریکا باید یک استراتژی چند لایه و دقیق طرح‌ ریزی نماید مبنی بر اینکه قبل‌، بعد و حتی در زمان عبور ایران از مرز هسته ‌ای شدن چگونه باید با تهران رفتار نماید."
این پژوهش در ابتدا با تحلیل منافع ایالات متحده آمریکا در قبال ایران و سیاست ‌های واشنگتن جهت نیل به آنها از لحاظ تاریخی آغاز می‌ گردد. ضمن اینکه، سیاست‌ های جمهوری اسلامی ایران و کشورهای همسایه را نیز مورد کنکاش قرار می ‌دهد. عمده ابزارهای سیاسی موجود برای سیاست‌ گذاران آمریکا عبارتند از: دیپلماسی، تحریم‌ های اقتصادی‌، اقدامات نظامی و مخفیانه و نیز عوامل مختلف قدرت نرم که در این تحقیق بدان ها پرداخته شده و راه‌ حل ‌های راهبردی را به سیاست ‌گذاران داخلی پیشنهاد داده است.
هرچند سیاست مهار باید در کانون سیاست ‌های واشنگتن در قبال مسئله ایران باقی بماند اما در راستای جلوگیری از بروز منازعات ناخواسته اندک تعاملی نیز باید بین دو کشور وجود داشته باشد. این مسئله شامل منازعات احتمالی ناشی از اقدامات بازدارنده طرفین است که با هدف تضمین امنیت و اطمینان خاطر کشورهای همسایه و پشتیبانی از روند دموکراسی ‌سازی در درون جوامع خاورمیانه طراحی شده است که واشنگتن هنوز با آنها در تعامل بوده و در آن منطقه نفوذ دارد. حمایت از روند دموکراسی ‌سازی در کشورهای همسایه بهترین راه برای نشان دادن تصویر مناسبی از آمریکا به مردم ایران است که طبق تحقیقات به‌عمل آمده آروزی چنین تغییراتی را در سر می‌ پرورانند.
اعمال تحریم‌ های مختلف تاثیر اندکی بر سیاست ایران داشته اما از سوی دیگر ظرفیت جمهوری اسلامی برای تحقق اهداف نظامی و سایر اشکال نفوذ را به شدت کاهش داده است. این سیاست همچنین می‌ تواند مانع از این گردد که سایر کشورهای جهان نیز راه جمهوری اسلامی ایران را برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ ای در پیش گیرند.
در این میان هیچ گروهی، حتی اصلاح‌ طلبان، از توقف غنی ‌سازی اورانیوم حمایت نمی‌ کند اما هنوز این احتمال وجود دارد که بتوان جمهوری اسلامی را از تولید، آزمایش و استقرار تسلیحات هسته‌ ای منصرف کرد. به اعتقاد پژوهشگران، این مسئله باید به عنوان هدف کوتاه ‌مدت در دستورکار واشنگتن قرار گیرد ضمن اینکه کاخ سفید همچنان باید روند تقویت رژیم تحریم علیه ایران را ادامه دهد تا بلکه در نهایت تهران، شاید تحت رهبری جدید، به نقطه ‌ای برسد که مفاد پیمان NPT را به طور کامل رعایت نماید.
متن کامل پژوهش "مقابله با ایران در حال هسته ‌ای شدن" در پایگاه اینترنتی www.rand.org موجود است. از دیگر همکاران این پروژه می‌ ‌توان به "دالیا داسا کایه" (Dalia Dassa Kaye) و "فردریک وری" (Frederic Wehrey) اشاره کرد.
این پژوهش در مرکز سیاست دفاعی و امنیت بین‌ الملل دفتر تحقیقات امنیت ملی اندیشکده رند انجام شده است. از جمله وظایف دفتر تحقیقات امنیت ملی، تدوین مقالات تحقیقی و تحلیلی در حوزه مسائل دفاعی و امنیت ملی آمریکا، سیاست خارجی، سیاست داخلی، جوامع و سازمان های اطلاعاتی و سایر نهادهای غیردولتی است که می‌ توانند به کارشناسان مسائل دفاعی و امنیت ملی کمک نمایند.

منبع:نشریه پرتو